Πριν εξετάσουμε πώς γίνεται ο έλεγχος υπογονιμότητας, ας εξετάσουμε τι εννούμε με τον όρο “υπογονιμότητα” . Η αδυναμία σύλληψης σε ζευγάρια που έχουν τακτική και ελεύθερη προφυλάξεων επαφή για πάνω από ένα έτος θεωρούνται υπογόνιμα και πιο συγκεκριμένα:
• 12 μήνες αν είναι και οι δύο κάτω από 35 ετών
• 6 μήνες αν η γυναίκα είναι 35 ετών και άνω
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), ένα στα έξι ζευγάρια παρουσιάζουν αδυναμία σύλληψης τα τελευταία χρόνια και το ποσοστό ολοένα και αυξάνεται.
Οι αιτίες υπογονιμότητας είναι πολλές και η απόφαση ολοένα και μεγαλύτερου αριθμού γυναικών να αναβάλουν τη μητρότητα μέχρι τα 40 τους για προσωπικούς λόγους δυσκολεύει την επίτευξη μιας εγκυμοσύνης.
Μιλώντας, λοιπόν, για υπογονιμότητα, δεν πρέπει να εστιάζουμε τη διερεύνηση μόνο στη γυναίκα ή μόνο στον άνδρα αλλά και στους δύο, δηλαδή στο ζευγάρι.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της HFEA (Human Fertilisation & Embryology Authority) οι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν ένα ζευγάρι σε θεραπείες υπογονιμότητας είναι:
• Ανδρική υπογονιμότητα: 29.8%
• Γυναικεία υπογονιμότητα: 28.0%
• Πολλαπλοί παράγοντες (γυναικείοι και ανδρικοί): 10.3%
• Ανεξήγητη υπογονιμότητα
«Η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης στο μέλλον»
❖ Ο έλεγχος υπογονιμότητας για την γυναίκα.
Για να διερευνηθούν πλήρως τα αίτια υπογονιμότητα που αφορούν τη γυναίκα θα πρέπει να υποβληθεί σε ένα συνδυασμό εξετάσεων:
1.Ορμονικές εξετάσεις:
• Για να ελεγχθεί το απόθεμα και η ποιότητα των ωαρίων στις ωοθήκες: AMH (Αντιμυλέριος ορμόνη) – FSH – LH – Ε2 (1η-4η ημέρα της περιόδου)
• Να επιβεβαιωθεί ότι υπήρξε ωοθυλακιορρηξία: Προγεστερόνη (7 μέρες μετά την ωορρηξία)
• Προλακτίνη, ανδρογόνα και ορμόνες θυρεοειδούς.
2.Απεικονιστικές εξετάσεις:
• Ενδοκολπικό υπερηχογράφημα μήτρας – ωοθηκών ( Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ ): Για να εντοπιστούν ευρήματα όπως ινομυώματα ή πολύποδες, υδροσάλπιγγα, κύστεις στις ωοθήκες ή πολυκυστικές ωοθήκες (link στο αντίστοιχο άρθρο του site σας για περισσότερες πληροφορίες) .
• Υστεροσαλπιγγογραφία: Πρόκειται για μια ακτινολογική εξέταση κατά την οποία μετά από την ενδοτραχηλική χορήγηση ειδικής ακτινοσκιερής ουσίας (σκιαστικού) παρακολουθείτε η πορεία της και λαμβάνεται μια σειρά ακτινογραφιών, οι οποίες αποτυπώνουν τη μορφολογία των κοιλοτήτων των γεννητικών οργάνων (μήτρα, σάλπιγγες)
Επεμβάσεις:
Λαπαροσκόπηση: Η λαπαροσκόπηση γίνεται με γενική αναισθησία και μέσω μιας μικρής τομής στον ομφαλό, το λαπαροσκόπιο μας επιτρέπει την άμεση εξέταση των εσωτερικών γεννητικών οργάνων της γυναίκες (ωοθήκες, μήτρα, σάλπιγγες), αλλά και άλλων ενδοκοιλιακών οργάνων. Με την επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει διάγνωση καταστάσεων που σχετίζονται με υπογονιμότητα, όπως πυελικές συμφύσεις, κύστες των ωοθηκών, ενδομητρίωση , ινομυώματα ( Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ ) κ.ά. Συνίσταται η παραμονή της γυναίκας στο νοσοκομείο ένα βράδυ.
Υστεροσκόπηση: Είναι μια ελαφρά επέμβαση που διαρκεί 10-30 λεπτά ενώ η γυναίκα δε χρειάζεται να νοσηλευθεί. Μέσω του τραχήλου διέρχεται το υστεροσκόπιο, στο εσωτερικό της μήτρας και ελέγχεται η κοιλότητα αυτής για πολύποδες, ινομυώματα, συμφύσεις ή διαφράγματα. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, εφόσον κριθεί απαραίτητο μπορεί να γίνει θεραπεία και αφαίρεση-διόρθωση των παθολογικών καταστάσεων.
❖ Ο έλεγχος υπογονιμότητας για τον άνδρα
Σχεδόν στο ένα τρίτο των ζευγαριών με υπογονιμότητα η αιτία βρίσκεται στον άνδρα. Είναι πιθανό ο άνδρας να είναι και να νιώθει απόλυτα υγιής, αλλά η ποιότητα του σπέρματός του να είναι χαμηλή.
Οι ανάλογες εξετάσεις είναι οι εξής:
• Σπερμοδιάγραμμα: Αποτελεί την πιο σημαντική εξέταση για τον έλεγχο της γονιμότητας του άνδρα. Μετά τη λήψη του σπέρματος, το οποίο λαμβάνεται με αυνανισμό σε ειδικούς χώρους του εργαστηρίου, εξετάζεται άμεσα από τους βιολόγους και μετράται με ακρίβεια ο αριθμός των σπερματοζωαρίων, η κινητικότητά και η μορφολογία τους. Δεν πρέπει να έχει προηγηθεί εκσπερμάτιση τις προηγούμενες 5-6 ημέρες. Κατά την εξέταση του σπερμοδιαγράμματος ελέγχεται και η ύπαρξη ή όχι αντισπερματικών αντισωμάτων. Αν υπάρχουν αντισπερματικά αντισώματα σημαίνει ότι ο άνδρας έχει αναπτύξει αντισώματα κατά του ίδιου του σπέρματος, κάτι που επηρεάζει σημαντικά τη διείσδυσή του στην τραχηλική βλέννα και το ωάριο και μειώνει τη γονιμότητα. Τέλος πραγματοποιείται έλεγχος κατακερματισμού DNA σπέρματος, μια πιο εξειδικευμένη εξέταση του σπέρματος, που ελέγχει το ποσοστό του κατακερματισμένου DNA στην κεφαλή των σπερματοζωαρίων και πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει πολύ μεγάλου βαθμού ολιγο-ασθενο-τερατοσπερμία, ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποβολών, αποτυχία σχηματισμού βλαστοκύστεων ή χαμηλή ποιότητα εμβρύων στην εξωσωματική.
Εργαστηριακός έλεγχος
Αποτελείται από τη διενέργεια ενός ορμονικού ελέγχου, όπου εξετάζεται ο πλήρης άξονας υποθαλάμου – υπόφυσης – όρχεις. Οι κυριότερες ορμόνες που πρέπει να διερευνηθούν είναι:
• Τεστοστερόνη
• Εκλυτική των γοναδοτροπινών ορμόνη (GnRH),
• FSH (Θυλακιοτρόπος ορμόνη)
• LH (Ωχρινοτρόπος ορμόνη)
• Προλακτίνη
• TSH (Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη)
• Οιστραδιόλη
• Κορτιζόλη
Ενδοκρινολογικές διαταραχές σε άνδρες με πρωτοπαθή υπογονιμότητα ανευρίσκονται σε λιγότερο από το 5% των ασθενών.
Σε ασθενείς με αζωοσπερμία ή ολιγοασθενοτερατοσπερμία (Ο.A.T.), είναι σημαντικός ο διαχωρισμός μεταξύ απόφραξης ή μη. Ένα κριτήριο με προγνωστική αξία για απόφραξη είναι η παρουσία φυσιολογικής FSH με φυσιολογικό όγκο όρχεων αμφοτερόπλευρα. Παρόλα αυτά, 29% των ανδρών με φυσιολογική FSH εμφανίζει διαταραχές σπερματογένεσης.
Λόγω του κερκίδειου ρυθμού και της διακυμάνσεως της ορμονικής παραγωγής η αιμοληψία πρέπει να διενεργείται το πρωί και ο ασθενής να είναι σε νηστική κατάσταση.
Τέλος γίνεται υπερηχογράφημα οσχέου με το οποίο ελέγχεται τυχόν παθολογία στους όρχεις ή η ύπαρξη κιρσοκήλης.
Ο Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, ΖΑΜΠΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ MD. M.Sc συνεργάζεται με ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης σε ολόκληρη τη χώρα και μαζί προχωρούμε σε όλο τον απαραίτητο κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο, προκειμένου να εντοπίσουμε έγκαιρα και ορθά την ακριβή αιτιολογία της υπογονιμότητας και να την αντιμετωπίσουμε.
Κλείστε το ραντεβού σας με τον εξεικιδευμένο γιατρό στο 697 291 0362
Ιατρεία: