Τι είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ)
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι παθήσεις οι οποίες μεταδίδονται κυρίως (και όχι μόνο) με τη σεξουαλική επαφή. Η επαφή μπορεί να είναι κολπική, πρωκτική ή στοματική. Κάποια ΣΜΝ δεν μεταδίδονται μόνο με τη σεξουαλική επαφή, αλλά και μέσω δερματικής επαφής (π.χ μολυσματική τέρμινθος) ή επαφής με μολυσμένο αίμα (π.χ. ηπατίτιδα).
Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν έξαρση σε όλες τις ηλικίες και σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν λόγω αυτών μακροπρόθεσμες και σοβαρές επιπλοκές όπως υπογονιμότητα.
Πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων
Το προφυλακτικό αποτελεί μια μορφή προφύλαξης, ωστόσο δεν παρέχει 100% προστασία. Τα ΣΜΝ δεν έχουν πάντα εμφανή συμπτώματα, γι’ αυτό ο μόνος τρόπος να διαγνωστούν είναι μέσω του τακτικού-ετήσιου προληπτικού ελέγχου. Τα περισσότερα αντιμετωπίζονται εύκολα και γρήγορα, ενώ άλλα απαιτούν μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση, αν διαγνωστείς με κάποιο ΣΜΝ οφείλεις να ενημερώσεις και τον/τους συντρόφους σου, ώστε να εξεταστούν κι εκείνοι και να λάβουν την κατάλληλη θεραπεία αν έχουν κολλήσει.
Αν αφήσεις ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα χωρίς θεραπεία αυξάνεται ο κίνδυνος να μεταδοθεί, καθώς και να προκαλέσει στειρότητα, οργανική ανεπάρκεια, συγκεκριμένους τύπους καρκίνου ή ακόμη και θάνατο σε κάποιες περιπτώσεις.
Τα πιο συχνά ΣΜΝ
1.Κονδυλώματα HPV
Μεταδίδεται μέσω επαφής με την πάσχουσα περιοχή. Κάποια στελέχη του θεωρούνται υπεύθυνα τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και γενικότερα, καρκινογένεση. Η διάγνωση γίνεται μέσω εξέτασης από τον γυναικολόγο. Συνήθως αντιμετωπίζεται με λέιζερ, κρυοπηξία, διαθερμία με βρόχους ή καυτηριασμό.Διαβάστε περισσότερα για τα Κονδυλώματα από τον Μαιευτήρα – Γυναικολόγο, Dr Ζαμπά Κωνσταντίνο εδώ
2.Τριχομονάδες
Η μόλυνση οφείλεται στο παράσιτο Trichomonas vaginalis και η βασικότερη εστία μόλυνσης στις γυναίκες είναι ο κόλπος ενώ στους άνδρες η ουρήθρα. Μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια κολπικού ή ουρηθρικού υγρού, ουρολογικές εξετάσεις και τεστ ΠΑΠ. Η θεραπεία πρέπει να λαμβάνεται και από τον ερωτικό σύντροφο και περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή.
3.Έρπης γεννητικών οργάνων
Εμφανίζεται στο δέρμα και τους βλεννογόνους και οφείλεται στον ιό HSV-2. Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση και εργαστηριακή εξέταση. Δεν θεραπεύεται εντελώς. Παραμένει στον οργανισμό σε λανθάνουσα μορφή και επανεμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι αδύναμο. Συνήθως χορηγούνται αντιιϊκά φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
4.Ηπατίτιδα C
Είναι λοίμωξη του ήπατος. Προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας C και μεταδίδεται με την επαφή με μολυσμένο αίμα και με σεξουαλική επαφή. Η διάγνωση γίνεται με ειδικό αιματολογικό έλεγχο, όπου ανιχνεύονται αντισώματα ενάντια στον ιό. Η θεραπεία επιτυγχάνεται μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Συνιστάται η χρήση προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή και η μονογαμική σχέση.
5.Ηπατίτιδα Β
Είναι λοίμωξη του ήπατος που οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας Β. Μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή και με την επαφή με μολυσμένο αίμα. Συμπτώματα παρουσιάζει μόνο σε πολύ προχωρημένο στάδιο. Προλαμβάνεται με εμβολιασμό. Η διάγνωση γίνεται με ειδικό αιματολογικό έλεγχο. Αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή.
6.AIDS/HIV
Οφείλεται στον ιό της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας. Η διάγνωση επιτυγχάνεται μέσω ειδικού τεστ αίματος. Το τεστ είναι αποτελεσματικό μόνο όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αναπτύξει αντισώματα. Νωρίτερα μπορεί να βγει αρνητικό. Για να αντιμετωπιστεί χορηγούνται αντιρετροϊκά φάρμακα. Η νόσος δεν θεραπεύεται εντελώς ποτέ, ωστόσο με τα φάρμακα αποτρέπεται η εξέλιξή της.
7.Σύφιλη
Οφείλεται στο βακτήριο treponema pallidum, παραμένει στον οργανισμό σε λανθάνουσα κατάσταση και επηρεάζει όλες τις λειτουργίες του. Η διάγνωση γίνεται μέσω αιματολογικών εξετάσεων. Αντιμετωπίζεται πάντα με αντιβιοτική αγωγή αναλόγως του σταδίου από εξειδικευμένο γιατρό. Πιθανές επιπλοκές είναι η ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων, το ανεύρυσμα και οι μόνιμες δερματικές βλάβες.
8.Χλαμύδια
Λοίμωξη που οφείλεται στην παρουσία των βακτηρίων Chlamydia trachomatis. Η διάγνωση γίνεται μέσω εργαστηριακού ελέγχου και καλλιέργειας υγρού. Αντιμετωπίζεται με αντιβιοτική αγωγή και είναι απαραίτητη η θεραπεία και του ερωτικού συντρόφου. Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να προκληθούν σοβαρές φλεγμονές, ακόμη και στειρότητα.
9.Γονόρροια / βλεννόρροια
Προκαλείται από μόλυνση από το μικρόβιο του γονόκοκκου, γνωστό ως neisseria gonorrhοe. Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια στον τράχηλο, στον κόλπο, στην ουρήθρα, στον πρωκτό και στο λάρυγγα. Αντιμετωπίζεται με αντιβιοτική αγωγή και απαιτείται τακτικός επανέλεγχος και για άλλα ΣΜΝ. Πιθανές επιπλοκές είναι ο πόνος, η στένωση ουρήθρας, η νεφρική ανεπάρκεια και η στειρότητα.
10.Μολυσματική τέρμινθος
Οφείλεται σε λοίμωξη από ιό και μεταδίδεται με σωματική επαφή ή επαφή με μολυσμένα ρούχα και πετσέτες. Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση από εξειδικευμένο γιατρό. Αντιμετωπίζεται με εφαρμογή κορτιζονούχων αλοιφών ή κρυοθεραπεία κατά περίπτωση.
Διάγνωση και εξετάσεις για ΣΜΝ
Οι εξετάσεις για τη διάγνωση ενός ΣΜΝ περιλαμβάνουν για τις γυναίκες τεστ ΠΑΠ, πλήρη γυναικολογικό έλεγχο, καλλιέργεια κολπικού επιχρίσματος, κολποσκόπηση, HPV DNA Test και αιματολογικό έλεγχο για έλεγχο HIV, ηπατίτιδας και σύφιλης.
Για τους άνδρες περιλαμβάνουν κλινική εξέταση από δερματολόγο- αφροδισιολόγο, καλλιέργεια ουρηθρικού επιχρίσματος, HPV DNA Test και αιματολογικές εξετάσεις για έλεγχο HIV, ηπατίτιδας και σύφιλης.
Αν κριθεί απαραίτητο ο γιατρός μπορεί να υποδείξει κι άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις κατά περίπτωση.
Συμπτώματα ΣΜΝ
Το κάθε νόσημα μπορεί να έχει κοινά ή και διαφορετικά συμπτώματα, γι’ αυτό και μερικές φορές δεν είναι εύκολο να διαγνωστούν παρά μόνο με εργαστηριακές εξετάσεις.
Σε γενικές γραμμές μερικά από τα συμπτώματα στους άνδρες και στις γυναίκες που μπορεί να κρύβουν κάποιο ΣΜΝ είναι:
• Επώδυνη ούρηση
• Φαγούρα
• Δύσοσμες εκκρίσεις
• Έντονες κολπικές εκκρίσεις
• Πόνος στην πύελο
• Πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
• Πόνος στους όρχεις
• Αιμορραγία ανάμεσα στις περιόδους στις γυναίκες
• Εξάνθημα/φουσκάλα
• Σπυράκια στην περιγεννητική περιοχή
• Κάψιμο κατά την ούρηση
• Έλκη στο στόμα
• Έντονη κόπωση
• Ξηροστομία
• Πυρετός
• Απώλεια βάρους
• Κίτρινα μάτια
• Διάρροια
• Πόνος στις αρθρώσεις
Τρόποι μετάδοσης των ΣΜΝ
Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω της σεξουαλικής επαφής (κολπικής, πρωκτικής, στοματικής). Ωστόσο, αναλόγως του νοσήματος μπορεί να μεταδοθεί και με άλλους τρόπους.
Η ηπατίτιδα μπορεί να μεταδοθεί και με τη χρήση κοινών προσωπικών αντικειμένων όπως η οδοντόβουρτσα ή το ξυραφάκι. Επίσης, μεταδίδεται και όταν ο ασθενής έρθει σε επαφή με μολυσμένο αίμα. Αυξημένο κίνδυνο να νοσήσεις από κάποιο ΣΜΝ έχεις αν αλλάζεις συχνά σεξουαλικούς συντρόφους, αν είχες σεξουαλική επαφή με άτομο που έχει πολλαπλούς συντρόφους, αν χρησιμοποιείς κοινές σύριγγες με άλλους, αν είσαι χρήστης ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών.